Chữ số và Thế giới
Lỗi Lua trong package.lua tại dòng 80: module 'Mô đun:Message box/configuration' not found.
Lỗi kịch bản: Không tìm thấy mô đun “Unsubst”.
Lỗi kịch bản: Không tìm thấy mô đun “Infobox”.
Chữ số và Thế giới: Nguồn gốc bị lãng quên là tên một quyển sách với chủ đề toán học/lịch sử đại chúng được phát hành vào tháng Sáu năm 2020 của tác giả Đỗ Minh Triết, nội dung kể về gần như tất cả các hệ thống chữ số mà con người từng sử dụng; trở thành tựa sách gốc Việt đầu tiên nghiên cứu và trình bày về vấn đề này thông qua các câu chuyện lịch sử.
Nội dung[sửa]
Sách gồm ba chương chính:
- Chương I: Đếm
- Chương II: Chữ số
- Chương III: Ấn Độ & Ả Rập
"Chữ số và Thế giới" trình bày hầu như toàn bộ các hệ thống chữ số từng được biết đến của nhân loại, từ thời tiền sử cho đến hiện đại xuyên suốt các nền văn minh từng tồn tại: Inca, Sumer, Babylon, Ai Cập, Hy Lạp, La Mã, Ba Tư, Maya, Trung Hoa, Ấn Độ,...
Câu chuyện bắt đầu khi loài người nảy sinh nhu cầu đếm từ những gì tự nhiên sơ khai nhất. Để vượt qua thử thách này, người nguyên thuỷ đã phải tìm và thử rất nhiều cách đếm khác nhau mà trước hết là đếm qua các bộ phận của cơ thể rồi sau đó là khắc vạch, lần chuỗi hạt, nhặt sỏi vào túi, thậm chí là ngâm thơ và ca hát. Câu chuyện dần chuyển hướng khi con người manh nha biết cách lưu giữ thông tin bằng cách vẽ/viết và có ý tưởng sơ khởi về cơ số dẫn đến quy tắc vị trí định lượng, chiếc chìa khoá đầu tiên. Tất cả tưởng chừng như đã đủ nhưng không phải như vậy, hệ thống số cũ kỹ cổ xưa tuy đã phục vụ được nhu cầu đo đếm, lưu giữ số lượng nhưng không thể nào phục vụ cho việc thực hiện phép tính qua giấy nháp và bút viết. Và chiếc chìa khoá thứ hai là con số 0, nó tuy không có giá trị không nhưng lại vô giá hơn bất kỳ chữ số nào khác của một hệ thống ghi số.
Bằng phương pháp xác định niên đại qua đồng vị carbon, có thể khẳng định Ấn Ðộ đã có chữ số 0 sớm nhất từ thế kỷ thứ 3-4. Hơn thế, người Ấn Độ còn là chính tác giả của hệ ghi số hoàn chỉnh nhất nhân loại: hệ ghi số gồm 10 chữ số từ 0 đến 9, viết theo quy tắc vị trí định lượng cơ số 10. Đây chính là "tổ tiên" của hệ ghi số mà chúng ta đang dùng ngày nay. Công truyền bá thuộc về Ả Rập Hồi giáo và người châu Âu.
Đánh giá[sửa]
Có thể nói, "Chữ số và Thế giới" đã vượt ra ngoài một cuốn sách toán học thuần túy, chính vì nó xoay quanh một câu hỏi xuyên suốt: chữ số đã góp phần thế nào vào sự phát triển của loài người? Điều này bắt buộc nội dung phải đi sâu vào tìm hiểu nền văn hóa, chính trị. Vì lẽ này mà "Chữ số và Thế giới" mang nặng tính lịch sử hơn là toán học.
Sự đón nhận[sửa]
"Chữ số và Thế giới" đã dành được sự đón nhận tương đối tốt xét theo thể loại toán/sử khá kén độc giả. Sách đã tiêu thụ hết lần in đầu tiên chỉ sau hai tháng ra mắt[1] và tám tháng tiếp theo cho lần in thứ hai theo thống kê từ đơn vị phát hành Nhã Nam. Ngoài ra, sách nằm trong Top10, vị trí thứ 7 sách bán chạy ở lĩnh vực Sách Kiến Thức Tổng Hợp-Lĩnh vực khác năm 2020 của website thương mại điện tử Tiki[2].
Kỹ thuật[sửa]
"Chữ số và Thế giới" là một quyển sách được đầu tư kỹ lưỡng trong khoản thiết kế và kỹ thuật trình bày. Sách sử dụng hơn 100 font chữ khác nhau (xét về họ font) để có thể viết ra hơn 50 hệ thống chữ số. Sách thường xuyên sử dụng hình ảnh minh hoạ đính kèm cùng hệ thống bản đồ sắc nét giúp người đọc hình dung được vị trí mà câu chuyện đang mô tả.
Chú thích[sửa]
Liên kết ngoài[sửa]
- Chữ số và Thế giới: Nguồn gốc bị lãng quên Goodreads, 2020.
- Chữ số và Thế giới - Nguồn gốc có bị lãng quên? báo Điện tử Tiền Phong, Minh Trang, ngày 22 tháng Mười năm 2020.
- Người xưa đếm như thế nào khi chưa có chữ số? Zing News: Tri thức trực tuyến, Hứa Mộc, ngày 04 tháng Chín năm 2020.
- Loài người sẽ thế nào nếu không có chữ số? Phụ Nữ mới: Tiếng nói nữ tri thức Việt Nam, LA, ngày 08 tháng Mười năm 2020.
Tài liệu tham khảo[sửa]
- Georges Ifrah. The Universal History of Numbers: From Prehistory to the Invention of the Computer, John Wiley & Sons, 2000. ISBN 0-471-39340-1Lỗi kịch bản: Không tìm thấy mô đun “Check isxn”..
- Stephen Chrisomalis. Numerical Notation: The Comparative History, Cambridge University Press, 2010, ISBN 0-521-87818-7Lỗi kịch bản: Không tìm thấy mô đun “Check isxn”..
- Florian Cajori. A History of Mathematical Notations, Courier Corporation, 1993, ISBN 0-486-67766-4Lỗi kịch bản: Không tìm thấy mô đun “Check isxn”..
- David Eugene Smith. Hindu-Arabic Numerals, Cornell University Library, 1911, ISBN 1-429-70454-3Lỗi kịch bản: Không tìm thấy mô đun “Check isxn”..
This article "Chữ số và Thế giới" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Chữ số và Thế giới. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
